Choroby psychosomatyczne. Czy wiemy skąd się biorą i jak się z nimi uporać?
10.07.2016; źródło: opracowanie własne
Psychosomatyka, to dziedzina psychologii, która zajmuje się dolegliwościami somatycznymi (dotyczącymi ciała), których etiologia związana jest z naszą psychiką. Zaburzenia psychosomatyczne są nierzadko trudne do rozpoznania, gdyż i pacjenci, i personel medyczny, w pierwszej kolejności koncentrują się na objawach somatycznych, co może skutkować przedłużającym się procesem diagnostycznym, nadinterpretacją diagnozy, trudnościami w terapii.
Na przestrzeni lat pojawiło się wiele teorii, które próbują wyjaśniać mechanizmy stojące za rozwojem chorób psychosomatycznych. Do trzech głównych koncepcji należą:
Koncepcja 1. Przedłużający się dystres psychologiczny i trudności emocjonalne mogą mieć wpływ na osłabienie niektórych narządów, a to z kolei może powodować ich niedomaganie, rozwijanie stanów zapalnych i np. chroniczny ból
Koncepcja 2. Przedłużający się stres i uruchamiana w ten sposób kaskada reakcji na osi podwzgórze-przysadka -nadnercza (PPN), może m.in. poprzez znaczący wyrzut kortyzolu oraz innych hormonów stresu, prowadzić do rozwoju niektórych chorób (np. choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, choroby neurologiczne)
Koncepcja 3. Pewnego rodzaju predyspozycje biologiczne i psychologiczne w powiązaniu z narażeniem na przewlekły stres mogą prowadzić do rozwoju chorób psychosomatycznych.
Bez względu na to, której z koncepcji nie uznalibyśmy za wiodącą, pewne jest, że w procesie rozwoju tak chorób psychosomatycznych, jak również powstawaniu trudności psychologicznych w trakcie chorób somatycznych , znaczenie mają 3 grupy czynników: biologiczne, psychologiczne i społeczne. Z tego też powodu i diagnostyka i terapia powinna obejmować współpracę pomiędzy specjalistami – szczególnie lekarzem rodzinnym (lub specjalistą) oraz psychologiem-psychoterapeutą.
Rycina 1 prezentuje przykłady czynników, które maja wpływ na powstawanie chorób psychosomatycznych.
W związku z tym, że choroby psychosomatyczne nie bezpośrednio kojarzą się z trudnościami psychologicznymi, pacjenci najczęściej zgłaszają się do lekarza z innych powodów. Są to przykładowo:
- Zaburzenia snu
- Zaburzenia odżywiania
- Ciągłe zmęczenie
- Napięcie mięśniowe i przewlekły ból
- Migreny
- Kołatanie serca
- Zaburzenia erekcji
- Wykwity skórne i wysypka
- Inne
Jaki może być związek pomiędzy występowaniem i radzeniem sobie z negatywnymi emocjami a ryzykiem występowania różnego typu chorób somatycznych przedstawia poniższy rysunek.
Jedno jest ważne, im szybciej pacjent trafi równolegle pod opiekę psychoterapeutyczną, tym większa ma szanse na poradzenie sobie z chorobą a przynajmniej na znaczące zmniejszenie jej objawów.
W Minds of Hope pracują specjaliści, którzy mają wieloletnie doświadczenie w pracy z pacjentami z takimi schorzeniami.