Chroniczny, silny stres i co dalej…To może psychoterapia?
opracowanie: Minds of Hope
Prawie każdy z nas miewa w życiu okresy kiedy przeżywa silny stres. Może być spowodowany różnymi sytuacjami życiowymi (np. w pracy, w relacji). Jedni radzą sobie lepiej, a innych stres demotywuje i odbiera radość życia.
Zaczyna się zwykle od problemów ze snem, obniżonego nastroju, utraty wiary we własne możliwości. Człowiek budzi się pewnego dnia z myślą, że więcej już nie wytrzyma, że musi szukać pomocy, bo sam sobie nie poradzi. W takich momentach ważne jest wsparcie otoczenia i rodziny.
Rodzina w takich sytuacjach reaguje różnie. Niektórzy wspierają osobę i zachęcają do szukania pomocy u specjalistów, inni ignorują, a jeszcze inni wytykają błędy, co jeszcze bardziej nasila przeżywanie stresu. Zdarza się, że rodzina podpowiada wizytę u psychiatry. Kiedy pacjent zgłosi się do lekarza, może dostać leki uspokajające, przeciwlękowe czy antydepresanty, ale też często zdarza się, że psychiatra zaleca psychoterapię.
Czym w ogóle więc ta psychoterapia jest?
Jedna z definicji mówi, że psychoterapia to forma leczenia zaburzeń metodami psychologicznymi, inna, że to zastosowanie każdej metody mającej łagodzące lub lecznice oddziaływanie na wszelkie zaburzenia psychiczne, zachowania lub zaburzenia emocjonalne. Jeszcze inni autorzy twierdzą, że psychoterapia to specjalistyczna metoda leczenia, polegająca na intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych oddziaływań psychologicznych, wykorzystująca wiedzę teoretyczną i umiejętności psychoterapeuty w procesie niesienia pomocy osobom z zaburzeniami neurotycznymi, zaburzeniami osobowości i psychosomatycznymi. Tak jak jest wiele definicji, tak są również różne rodzaje i metody terapii.
Psychoterapia może być zarówno indywidualna jak i grupowa.
Najczęściej stosowane nurty w psychoterapii, to:
Terapia poznawczo-behawioralna (TPB)
Jedna z najpopularniejszych i najbardziej przebadanych pod kątem skuteczności. Wywodzi się z koncepcji poznawczej i behawioralnej. Koncepcja poznawcza mówi o występowaniu wspólnych cech wielu problemów psychicznych takich jak myśli automatyczne, schematy i zniekształcenia poznawcze, które są czynnikami pośredniczącymi w utrwalaniu się emocji specyficznych dla danego zaburzenia i wpływających na zachowanie. Z kolei koncepcja behawioralna opiera się na procesach uczenia się, które determinują zachowania. Jest to terapia krótkoterminowa (w zależności od problemu, zwykle – o ile dotyczy jednego wyizolowanego zaburzenia, od kilkunastu do kilkudziesięciu sesji). Jest szeroko stosowana w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych, jak również w zaburzeniach osobowości, zespole stresu pourazowego czy zaburzeniach odżywiania a nawet w uzależnieniach. Jest rekomendowaną metodą terapeutyczna przez wiele towarzystw naukowych i/lub instytucji, zajmujących się polityką zdrowotną państw, np. APA, NICE, AMEA, PTTPB, EABCT, i in.
Terapia psychodynamiczna
Mówi o tym, że zachowanie człowieka to efekt sterowania nim przez wewnętrzne, nieuświadomione mechanizmy i ukryte potrzeby. Pacjent opowiada terapeucie wszystko, czym chciałby się podzielić. Terapeuta wyznacza pacjentowi cele terapeutyczne i pomaga w ich realizacji. Zadanie terapeuty polega na wychwyceniu podczas sesji nieświadomych impulsów i tendencji pacjenta tzw. objawów neurotycznych i poddanie ich psychoanalizie. Jest to terapia długoterminowa. Stosowana jest zwykle w leczeniu zaburzeń osobowości, chorobliwej nieśmiałości, agresji, smutku i poczucia nieszczęścia czy w uzależnieniach.
Terapia psychoanalityczna (psychoanaliza)
Zapoczątkowana przez Zygmunda Freuda, który uważał, że aktualne problemy u danej osoby są wynikiem trudnej osobowości, wewnętrznych konfliktów i przeszłych zdarzeń. Podczas indywidualnych sesji pacjent może położyć się na kozetce i mówi o ważnych dla siebie sprawach, uczuciach, swoich przemyśleniach i skojarzeniach. Terapeuta podczas sesji nadaje znaczenie wypowiedziom pacjenta i uświadamia mu, jak życiowe doświadczenia wpłynęły na jego obecne spostrzeganie rzeczywistości. Jest to terapia długoterminowa (wieloletnia). Stosowana do leczenia trudnych nawracających emocji (np. lęku, agresji, smutku) a także jest pomocna w leczeniu objawów somatycznych. Nie ma wielu badań naukowych potwierdzających jej skuteczność.
Terapia Gestalt
Terapia wywodząca się z nurtu humanistycznego, mówi o złożoności człowieka. Zadaniem tej terapii jest zwiększenie samoświadomości pacjenta i wskazanie ścieżki do rozwiązywania problemów poprzez wykorzystywanie wewnętrznych sił i możliwości pacjenta. Dzięki terapii pacjent może lepiej poznać siebie, odkryć swój potencjał, osiągnąć wewnętrzną harmonię, pozbyć się stereotypów na swój temat i stać się bardziej świadomy własnych ograniczeń. Jest to terapia długoterminowa (od rok do kilku lat). Stosowana w wielu problemach psychicznych (rzadko w uzależnieniach). Nie była przedmiotem licznych badań klinicznych.
Terapia systemowa
Zwykle jest to terapia rodzinna lub małżeńska a jej celem jest poprawianie relacji między poszczególnymi członkami rodziny (niekiedy zdarza się indywidualna). Mówi o tym, że rodzina stanowi system, w którym należy usprawnić komunikację, wprowadzić zasady i strukturę, co ma poprawić działanie tego systemu. Terapia może być zarówno krótko-, jak i długoterminowa. Polecana w problemach małżeńskich i wychowawczych, a także w emocjonalnych kryzysach.
Terapia zorientowana na proces
Terapia łączy pracę ze snem, z relacjami, z ciałem i analizuje ważne dla pacjenta wydarzenia Terapeuta pomaga pacjentowi wychwycić w jego opowieściach potencjał do zmiany zachowania. Terapia może być zarówno krótko jak i długoterminowa. Stosowana w leczeniu stanów lękowych, nerwicowych, a także dla ofiar przemocy i nadużyć.
Pauza……Oczywiście metod terapii jest dużo więcej i mają szerokie zastosowanie zarówno w leczeniu różnych problemów psychicznych (terapia ericsonowska stosuje np. hipnozę), jak również w biznesie (jak NLP- programowanie neurolingwistyczne, które obecnie uważane jest raczej za technikę wywierania wpływu niż metodę terapii). Niestety większość nurtów i metod terapeutycznych nie ma wyników badan potwierdzających ich skuteczność w oparciu o zasady EBM (ang. Evidence Based Medicine) lub EBP (ang. Evidence Based Psychology), dlatego nie można ich porównać.
Warto wiedzieć, że żaden profesjonalny terapeuta nie rozwiąże za nas naszych problemów, nie da nam rad, jak żyć i tzw. złotego środka, ale za to pomoże nam w dostrzeżeniu właściwej ścieżki na drodze do rozwiązania naszych problemów psychicznych czy emocjonalnych. Ostateczna decyzja zawsze należy do pacjenta – czy w ogóle chce coś zmienić w swoim dotychczasowym funkcjonowaniu i czy będzie realizował wypracowane w trakcie terapii założenia w swoim życiu codziennym.
Tak więc, jeśli męczy Cię stres, problemy emocjonalne, zaburzenia nastroju i inne problemy – nie tylko dnia codziennego, z którymi nie nie możesz już poradzić sobie sam, to zapraszamy do naszych specjalistów w Minds of Hope.
Pracujemy w nurcie poznawczo-behawioralnym – najbardziej przebadanym pod kątem skuteczności. Przyjdź i sam się przekonaj jak możesz zmienić swoje życie!