Psychologia

Czarno-białe, biało-czarne, czyli wszystko albo nic!

opracowanie: Minds of Hope

Jak często zdarza nam się myśleć w kategoriach WSZYSTKO ALBO NIC? Co się dzieje, gdy partner zwróci nam uwagę, że coś mu się nie podoba w naszym zachowaniu?

Komu z nas przychodzi wtedy myśl do głowy („o nie, na pewno chce mnie rzucić” lub „już z niego nic nie będzie”) lub gdy ewentualnie szef zapyta, gdzie jest pismo, które mieliśmy przygotować na wczoraj, ale zapomnieliśmy o nim i wtedy możemy sobie pomyśleć („o nie jestem beznadziejny”). Jedne z tych myśli są skierowane do siebie a inne na zewnątrz, ale jedne i drugie mają wspólny mianownik – rodzaj myślenia nazywany: czarno-białym. 

Co oznacza myślenie czarno-białe?

Gdy włącza nam się takie myślenie (inaczej zwane też dychotomicznym, zero-jedynkowym, albo-albo, wszystko albo nic),  to sygnał, że zaczynamy postrzegać siebie, ludzi czy sytuacje w kategoriach dwóch skrajności. Nie myślimy wtedy, że istnieje coś pomiędzy, że świat ma więcej kolorów niż tylko biały i czarny. Nie bierzemy pod uwagę tego, że sytuacja może być o wiele bardziej złożona niż nam się w danym momencie wydaje. Postrzegamy w takich sytuacjach świat w kategorii dobry- zły albo wszystko mi się udało super albo nie udało w ogóle.

Do czego prowadzi takie myślenie? Przede wszystkim do pomijania faktów, do pomijania również tego, co jest pomiędzy (jeśli np. zapomniałem napisać pismo dla szefa nie znaczy to, że od razu jestem całkowicie beznadziejny, bo np. inne rzeczy robię bardzo dobrze, a taka sytuacja mogła się mi przytrafić  tylko raz i mogę nadal być, mimo tego incydentu, dobrym pracownikiem).

Konsekwencje myślenia czarno-białego:

  • stajemy się przesadnie surowy i wrogi wobec siebie oraz  wobec innych
  • stajemy się nadmiernie perfekcyjni (co prowadzi do nadmiernego sprawdzania wszystkiego i wydłużania czasu zadania lub przeciwnie do porzucania zadania przed rozpoczęciem go z obawy przed porażką)
  • odbieramy sobie prawo do popełniania błędów
  • mamy większą tendencję do skupiania się na rzeczach, które mu nie wyszły i pogrążaniu się w porażkach

Jak sobie radzić z myśleniem czarno-białym?

  1. spójrz na sytuacje z dystansu – co byś powiedział przyjacielowi, który podobnie jak ty postrzegałby sytuację w czarno-białych kategoriach? Czy zgodziłbyś byś się z jego punktem widzenia, czy może zwrócił mu uwagę na szerszy kontekst?
  2. szukaj argumentów „z drugiej strony” – w opozycji do twojego myślenia czarno- białego („dziś zapomniałem to fakt, jednak z drugiej strony w zeszłym tygodniu napisałem i złożyłem cały projekt”)
  3. szukaj argumentów przeciwnych do twojego myślenia czarno-białego. Jakie dowody potwierdzają twoją myśl, a jakie jej przeczą? Zrób zdrową analizę, nie pomijaj faktów
  4. oceń w jaki sposób wpływa na ciebie takie myślenie – pomaga czy może jednak szkodzi? Jakie myślenie bardziej by ci pomogło w danej sytuacji? Które przeszkadzało? W czym pomogło a w czym przeszkodziło?

A jeśli nadal masz problem z takimi negatywnymi myślami, pogarszają one twój nastrój i nie wiesz, jak się ich pozbyć zapraszamy do naszego centrum. Nasi specjaliści z Minds of Hope postarają się dotrzeć do źródła problemu i wspólnie z tobą znajdą drogę na ich pokonanie i uzdrowienie.

Zapraszamy do naszego centrum, gdzie kompleksowo zaopiekujemy się tym, czym się martwisz, trapisz lub nie możesz sobie z tym poradzić. Pamiętaj, w zespole jest raźniej, a co dwie głowy, to nie jedna.