Medycyna

Kaszel kaszlowi nie równy – nie lekceważ!

opracowanie: Minds of Hope

Zbliża się okres jesienno-zimowy a wraz z nim chłodne, wilgotne wieczory. Amatorom wieczornych spacerów nie straszna jest jesienna aura, potrafią oni dostrzec pewien urok tej pory roku, ale należy się zawsze odpowiednio zabezpieczyć przed skutkami wieczornych chłodów.

Jeśli o tym nie pamiętamy – kaszel i katar gotowe. Kaszel jest bodaj najczęstszą przyczyną wizyt u internisty w porze jesienno-zimowej, zwykle kojarzony jest z przeziębieniem, niepokoi zwłaszcza wtedy, gdy nie ustępuje i trwa kilka tygodni. Jest on swoistego rodzaju odruchem obronnym ze strony dróg oddechowych, ma chronić przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak kurz, pył, ciało obce jak i wewnątrzpochodnymi np.  śluz w przebiegu infekcji – jego zadaniem jest oczyszczenie dróg oddechowych.

Kaszel możemy również wywołać świadomie, może on też występować bez schorzeń układu oddechowego. Receptory kaszlu znajdują się przede wszystkim w błonie śluzowej dróg oddechowych, w płucach i ścianie oskrzeli, tchawicy i krtani, w opłucnej ale spotkać je można również poza układem oddechowym – w zatokach przynosowych, przeponie, przełyku, żołądku, osierdziu, błonie bębenkowej czy w przewodzie słuchowym zewnętrznym.

Tak więc kaszel jest objawem nie tylko chorób układu oddechowego, ale jego przyczyną mogą być:

  • schorzenia układu krążenia
  • choroby zatok
  • choroby ucha zewnętrznego
  • choroba refluksowa przełyku
  • urazy klatki piersiowej i przepony

Kaszel możemy podzielić na ostry i przewlekły, kaszel ostry w przebiegu infekcji trwa zwykle 7 do 9 dni. Za kaszel przewlekły uważa się kaszel trwający ponad 8 tygodni, najczęstszymi przyczynami kaszlu przewlekłego są:

  • ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (prawdopodobnie od 8 do 70% przyczyn przewlekłego kaszlu)
  • astma oskrzelowa (od 25 do 60% przyczyn przewlekłego kaszlu)
  • refluks żołądkowo-przełykowy (od 5 do 40% przyczyn przewlekłego kaszlu)

Diagnostyka przewlekłego kaszlu powinna obejmować w pierwszym etapie przede wszystkim badanie radiologiczne klatki piersiowej, badania spirometryczne i alergologiczne (w kierunku astmy oskrzelowej), obszerne badanie laryngologiczne w celu wykluczenia lub potwierdzenia przewlekłych nieżytów nosa i zatok powodujących ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła oraz pH-metrię przełyku w celu wykluczenia (bądź potwierdzenia) choroby refluksowej.

Należy wziąć pod uwagę, iż dość częstą przyczyną kaszlu mogą być działania uboczne niektórych leków, zwłaszcza inhibitorów konwertazy angiotensyny, leków powszechnie używanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego. W takim przypadku zmiana leku na inny (z innej grupy leków hipotensyjnych) może przynieść pozytywny efekt (kaszel polekowy ustępuje w różnym czasie od tygodnia do 3 miesięcy).

Nie wolno zapominać, że częstą przyczyną kaszlu może być prosty nieżyt oskrzeli u palacza tytoniu, długo niedający zmian ani w radiogramie klatki piersiowej, ani w badaniach spirometrycznych.

Wśród infekcji prowadzących do przewlekłego kaszlu wymienić należy częste  zakażenia wirusowe górnych dróg oddechowych, przewlekłe zmiany zapalne nosogardła i zatok, niektóre zakażenia bakteryjne (krztusiec, Mycoplasma, Chlamydia).

Rzadszymi przyczynami kaszlu przewlekłego są rozstrzenie oskrzeli czy choroby śródmiąższowe płuc. Nie sposób tez pominąć kaszlu, jako ważnego objawu w diagnostyce raka płuca, a różnicowanie tej grupy nowotworów z innymi chorobami płuc, np. sarkoidozą, najlepiej przeprowadzi doświadczony pulmonolog.

Innym rodzajem kaszlu jest kaszel psychogenny pochodzenia centralnego lub kaszel nawykowy. Jest to zazwyczaj suchy nieproduktywny kaszel, najczęściej szczekający, krtaniowy lub tchawiczy. Często zaczyna się po przebyciu infekcji dróg oddechowych, ale utrzymuje przewlekle po ustąpieniu klinicznych cech zakażenia. Zazwyczaj ulega nasileniu w okresie stresu lub silnych emocji a zanika podczas snu lub skupieniu uwagi na innych rzeczach. Pozorna łatwość rozpoznania tego rodzaju kaszlu skomplikowana jest przez fakt, że ostateczne rozpoznanie wymaga wykluczenia innych fizycznych przyczyn dolegliwości. Leczenie takiego kaszlu jest zazwyczaj trudne i zwykle wymaga współpracy z psychologiem.

Kiedy zaczynamy kasłać, pewnie dobrze, gdy zaczniemy od domowych sposób, na pozbycie się tego obciążającego objawu. Jeśli wiemy, że przyczyną może być infekcja, wizyta u internisty zwykle powinna załatwić problem, lecz jeśli chorujesz często lub twoje objawy są wyjątkowo niepojące, nie zwlekaj umów się do pulmonologa, to specjalista, który najwięcej wie o chorobach górnych i dolnych dróg oddechowych.

Zapraszamy do odwiedzenia specjalistów w Minds of Hope, zarówno lekarze, jak i psychologowie będą Państwa wspierać w drodze do zdrowia.