Moje dziecko nie chce spać!
opracowanie: Minds Of Hope
Jak często się zdarza, że twoje dziecko wybudza się w nocy? A może ganiasz za dzieckiem po domu, żeby je położyć spać a ono stanowczo protestuje? Czy dziecko leży już w łóżku i cały czas wymaga twojej obecności i przez długi czas nie może zasnąć?
A może obserwujesz u dziecka w trakcie dnia zmęczenie, pogorszenie koncentracji i pamięci, senność czy drażliwość? Jak się okazuje nie jest to wcale rzadkie zjawisko. Bezsenność u dzieci pojawia się stosunkowo często. Około 20-30% dzieci w wieku 1-3 lat ma problem z zasypianiem i wybudzaniem w nocy, u 15% dzieci w wieku 4-10 lat występuje opór przed położeniem się spać a 9-13% nastolatków spełnia kryteria bezsenności przewlekłej. Żeby stwierdzić zaburzenia snu zjawisko powinno występować min 3 razy w tygodniu przez min 3 miesiące.
Skąd to się bierze?
Jeśli chodzi o dzieci przedszkolne i wczesnoszkolne zwykle pojawia się tzw. bezsenność behawioralna związana z uwarunkowaniem początku snu i nieprawidłowym wyznaczaniem granic przez rodziców. U dzieci starszych i nastolatków, podobnie jak u dorosłych, występuje bezsenność psychofizjologiczna.
Inne przyczyny bezsenności u dzieci to pierwotne zaburzenia snu np.:
- zespół niespokojnych nóg
- zaburzenia oddychania w czasie snu
- choroby somatyczne (kolka, refluks, dolegliwości bólowe, infekcje, ząbkowanie)
- choroby psychiatryczne (zaburzenia lękowe, depresja)
- neurologiczne (padaczka)
- stosowane leki i inne substancje.
Gdy dziecko ma skoki rozwojowe (np. gdy dziecko zaczyna chodzić, lub w fazie lęku separacyjnego), wtedy też może gorzej sypiać. Ważny jest też tzw. chronotyp (sowa i skowronek). Dziecko o typie sowy, fizjologicznie będzie zasypiać później, mimo nalegań rodziców. Warto pamiętać, że skutki problemów ze snem są wpływają negatywnie na dziecko i funkcjonowanie całej rodziny. Dziecko bywa rozdrażnione, pobudzone, ma osłabiona koncentrację. Warto też pamiętać o tym, że wybudzane w nocy jest całkowicie naturalne po każdej fazie snu. Problem zaczyna się wtedy gdy dziecko po wybudzaniu nie może z powrotem zasnąć.
Co robić jeśli nasze dziecko ma trudności ze snem?
W leczeniu bezsenności u dzieci stosuje się metody behawioralne. Są one bardzo skuteczne, na poziomie 80%. Metody te stosujemy u dzieci od 6 r.ż., u młodszych dzieci przede wszystkim trzeba zapobiegać problemom, wykształcając u dziecka odpowiednie nawyki, związane ze snem i stosując higienę snu.
Metody behawioralne stosowane w terapii snu u dzieci, to:
- Wygaszanie lub stopniowe wygaszanie ( rodzic odkłada dziecko do snu o określonej porze i nie wchodzi aż do rana lub odkłada dziecko na wpół senne ale nie uśpione i przychodzi do niego gdy płacze lub woła na 1-2 min ograniczając kontakt do np., dotknięcia rączki lub wydanie krótkiego komunikatu, stopniowo wydłużając odstępy od sprawdzania)
- Wygaszanie z rodzicem (trzy dni wdrożenie rytuałów przed snem i stałe godziny snu, rodzic nadal kładzie się z dzieckiem, trzy kolejne noce rodzic siedzi przy dziecku, a potem przy drzwiach, kolejne trzy noce siedzi za drzwiami sypialni ale możliwy kontakt słowny- czasem każdy etap wymaga tygodnia)
- Kładzenie dziecka spać w momencie fizjologicznego początku snu (2 tygodnie przed prowadzi się obserwację- dziennik snu dziecka, następnie 30—45 min przed tą godz. wykonujemy rytuały przed snem np. wyciszające aktywności, brak intensywnego światła, kolacja, mycie, przebranie w piżamę, książeczka na dobranoc; po 4-5 dniach gdy dziecko nauczy się tego rytmu, moment jest przesuwany na wcześniejszy np. 15 min na tydzień w ciągu kilku tygodni)
- Wzmocnienia pozytywne u dzieci starszych – dawanie naklejek, zbieranie punktów wymienianych na nagrody (najlepiej nagroda od razu rano, jeśli dziecko spało w swoim w łóżku nawet, gdy wołało w nocy rodziców)
- Metoda bedtime pass– przepustki- jeśli dziecko ma problemy z kładzeniem się do snu, to otrzymuje od rodziców bilety lub paszport na każdą noc z możliwością zawołania rodziców (3-4 razy podczas zasypiania bez względu na przyczynę, niewykorzystane bilety mogą być rano wymienione na małe nagrody)
Warto również zaplanować drzemki w ciągu dnia biorąc pod uwagę fizjologiczne zapotrzebowanie na sen dla danego wieku. Drzemki nie mogą być blisko siebie (min 4 godz. przerwy), zbyt długie w stosunku do snu nocnego lub zbyt późno w ciągu dnia (zbyt mała ilość czasu od snu nocnego).
Jeśli u dzieci starszych występuje bezsenność psychofizjologiczna, to terapia opiera się na technikach poznawczo-behawioralnych. Pracuje się nad dysfunkcjonalnymi przekonaniami oraz myślami dotyczącymi bezsenności, stosuje metodę kontroli bodźców – kojarzenie łóżka z sennością a także trening relaksacyjny i wprowadzenie zasad higieny snu. Niekiedy z psychoterapią poznawczo – behawioralną łączy się farmakoterapię w jak najmniejszych dawkach.
Jeśli Twoje dziecko też ma opisane powyżej problemy przyjdź do specjalistów z Minds of Hope. Wspólnie opracujemy metody, aby mu pomóc.